Yön Bulmak (Harita ve Pusula ile)
Doğa gezisine çıkmadan önce yani daha eviniz de oraya gitmeden önce rehber kitaplar, internet yazıları ve haritayı kullanarak bilgi alın. Sanki geziyi siz düzenliyor gibi gittiğinizde nerde olacağınızı nereye nasıl gidebileceğinizi biliyor olun. Unutmayın ki acil durumlar da her dağcı yönünü bulup, geriye tek başına dönebilmelidir.
Rota sırasında karşılaşılacak riskli (çığ, sık dikenli çalılık, su yatağı vb) ortamlara göre götürülecek malzeme tamamlanmalıdır. Yanınıza alacağınız,kolay taşınacak bir harita çıktısı sizi çok rahatlatacaktır.
Gündüz Yön Bulmak (Saat yardımıyla)
Eğer GPS’iniz, pusulanız, haritanız yoksa bile, yine de şansınız yüksek çünkü gökyüzü her daim yol gösterir. Dünyanın her yerinde en bilindik yöntem doğudan doğup, batıdan batan güneşe bakarak yol bulmak. Başka bir yöntem de analog bir saatle yön bulmak: Saatinizi elinize alıp yere paralel bir şekilde tutun. Sonra elinizi yere paralel tutarak akrep (kısa olan kol) güneşi işaret edecek şekilde saati hizalayın. Şimdi akrep güneşi gösterirken, akrep ve 12’nin arasındaki açının tam ortasından geçen bir çizgi hayal edin. İşte bu kuzey-güney hattı. Türkiye gibi bir Kuzey Yarım Küre ülkesindeyseniz hattın güneşe bakan ucu güney, güneşe ters kalan yönü de kuzey. (Güney yarım küredeyse güneşe bakan yön kuzey oluyor.) Eğer dijital saat kullanıyorsanız da saatin analog halini bir kağıda çizip aynı işlemi yapabilirsiniz. Gün ışığından tasarruf edilen zamanlarda (kış) yön bulmak için de hayali çizgiyi 12 yerine akreple 1’in arasına çekin.
Gölge Yardımıyla
Yere bir çubuk diktikten sonra gölgenin nereye doğru gittiğini küçük taşlar koyarak takip edebiliriz. Bildiğiniz gibi Güneş doğudan doğar, batıdan batar. Gölgede Batıdan doğuya doğru ilerler. En kısa gölge zamanı gölgenin uzantısı kuzeydir.
Gece Yön Bulmak
Kutup yıldızı=Polaris=Çoban yıldızı=Demir kazık=Şimal Yıldızı=Zühre
Güneş batarken nereden battığını unutmayın. Burayı referans alarak, güneş batan yeri sol tarafınıza alıp gökyüzüne bakmanız yeterli.(Türkiye için yaklaşık ufuktan 40-50 derece yukarıdadır, çok yukarıda değil.) Kutup yıldızını hemen bulursunuz. Güneş batan yeri bilmiyorsanız;Küçükayı’nın sonundaki diğer yıldızlar arasındaki en parlak yıldız olan Polaris yani Kuzey Yıldızı’nı bulun. Eğer bir çırpıda Küçükayı’yı ve Kutup Yıldızı’nı bulamadıysanız, Büyükayı’yı bulup, gözünüzle Büyükayı’nın son iki yıldızdan geçen ve yukarı doğru uzayan hayali bir çizgi çekin. İşte o çizgi üzerinde Kutup Yıldızı’nı kolayca bulabiliyorsunuz. Eskiler büyük cezve, küçük cezve derlerdi bu yıldızlara.
İsminden de anlaşılacağı gibi Kutup Yıldızı’nın gösterdiği yön her zaman Kuzey Kutbu’nu yani Kuzey’i gösteriyor. Eğer gökyüzünde hilal ay varsa, hilalin iki ucunu hayali bir çizgi ile birleştirip çizgiyi yukarı doğru uzatın. Yukarı doğru uzadığı yön kuzeyi gösteriyor. Bir kere yönleri belirledikten sonra, gün ışığında yola devam etmek üzere yakınınızda bir dönüm noktası alın. Bu tekniği uygularken ayın gökyüzüne daha yukarıda olduğu bir anı beklemek daha iyi sonuç verecektir.(Burada yazılanların hepsi kuzey yarım küre için geçerlidir. Kutup yıldızı sadece kuzey yarım küreden görülür.)
(Burada yazılanların hepsi kuzey yarım küre için geçerlidir. Kutup yıldızı sadece kuzey yarım küreden görülür.)
Küçük ayı ( Ursa Minör ) takım yıldızına bakarak; Mevsim Bilgisi
Yukardaki resimde, Küçük ayı takım yıldızına yani küçük cezveye bakarak hangi ayda, mevsimde olduğunuzu bilebilirsiniz. Bu örnekte Ankara için gece 20:00 de kuzeye, küçük cezveye bakan bir kişi eğer cezvenin sapını kuzeyde görüyorsa kış mevsiminde demektir. Ancak bu mevsim tahminini aynı saat de yapılmalıdır. Çünkü Gündüz zamanı cezve yönü değişmektedir.
Kaynak olarak https://stellarium-web.org/ i veya mobil telefonunuzda skyview programını indirebilirsiniz.
Klasik Bilgilerle Yön bulmak
Yosunlar, ağaçların veya taşların daima kuzey tarafında oluşur. ( Bir vadi veya coğrafi bir engel yoksa.)
Eğer kesilmiş bir ağaç görürseniz; halkaların eninin kısa olduğu taraf kuzeydir.
Karınca yuvalarında toprağın biriktirildiği taraf kuzeyi, yuvanın girişi güney yönüne bakar. Genelde karıncalar sıcağı severler. kapılarını da güneye yaparlar.
Bir iğne ile yön Bulmak
Bir metal ataç veya İğne yardımıyla yön bulmak için önce metali mıknatıslama yapmanız gerekir. Bunun için yanınızda bulunan telefonun hoparlör, kulaklık vb bir mıknatısı kullanacağınız gibi; yün bir kıyafetinizi, hatta saçlarınızı bile kullanabilirsiniz. Eğer bir iğne kullanıyor iseniz; kuzey yarım kürede, iğnenin delik tarafını mıknatısladığınız da sivri ucu kuzeyi gösterecektir. Bu hayati kural için yinede çevre koşullarını dikkate almak gerekir.
Fotoğraf Makinesi ile yön bulmak
Eğer yanınızda bir DSLR fotoğraf makinesi var ise; harika bir yön bulma aracı olarak kullanabilirsiniz. Geniş açılı lensinizi takın. Tripod unuzun üzerine makineyi sabitleyin. sürekli Pozlama özelliğine gelerek en az 4 dakika pozlamasını açın.
Gündüz güneşin hareketinden (güneş doğudan batıya hareket eder.).
Gece ise kutup yıldızı etrafında tüm yıldızların hareketinden yönünüzü bulabilirsiniz. Güney yarım kürede, kutup yıldızı gibi yön belirleyici olmadığından bu pozlama resimler sayesinde merkez döngü noktasını yani güneyi bulabilirsiniz. Dünya kutuplardan geçen eksen üzerinde döndüğünden ve kutuplarda ki tepe noktaları sabit kaldığından dolayı bu şekilde yön bulma zevkini yaşayacaksınız.
Fotoğraf makinelerinin içindeki Gps ile zaten çektiğiniz görüntü resimlerine ayrıca coğrafi konumlandırma etiketi bırakıyor. Yeni çıkan tüm cep telefonlarında ve Fotoğraf makinelerinde bu sıradan bir özellik.
Telefondan Mesaj atarak yerini bulmak
Allah kullanmak nasip etmesin ama, yerinizi Telefon mesajı atarak bulma fırsatınız var. Turkcell hattınız var ise 2222 ‘ye “NEREDEYİM” Yazıp gönderin. 2 SMS veya 4 kontör (Kontör yoksa da yararlanabilirsiniz) sorgu ücreti karşılığı size bulunduğunuz bölgenin adres bilgisini, size en yakın nokta ve telefonları, coğrafi konum bilgilerini polis ve sağlık acil durum telefonlarını bildiren bir mesaj gelecek. Bu konum hassasiyetin size en yakın baz istasyonunun 2G veya 3G durumuna göre 100metre ile 1km arası değişkenlik gösterebilir. Size göstereceği en yakın yer ise 30km alan içindedir. Vodafone aboneleri sesli yanıt servisi 7016 yı kullanabilir. Avea Turk Telekom aboneleri için erişilebilir yaşam uygulamasındaki pusula servisi ile yönlerini bulma fırsatı yakalayabilirler.
Diğer Yön Bulma Yöntemleri
Türkiye de Caminin mihrapı güney doğu yönündedir. Çünkü Kabe Türkiye ye göre güney doğudur. Ancak Avustralya da Kuzey batıdır. Müslüman mezarlıklarının da mermer taşı batı , ayak yönü ise doğuyu gösterir. Cami minaresindeki şerefe kapısı güneye açılır. Kiliseler de çan batı yöndedir. Ama dediğim gibi bunlar Türkiye ve yerleşik yerler için geçerli ve doğada zaten pek yerleşim yeri göremeyeceğinizden bunların yararı olmaz.
Kaktüslerin gözenekleri gündüz kapanır, gece gözeneklerini güneye açık olarak çiçek açıp beklerler. aynı şekilde Ayçiçekleri de gündüz güneşi takip edip. Gece eğilerek güneye göstererek beklerler. Bunlar net olmamakla birlikte bir yararı olabilir.
Farklı yöntemleriniz varsa aşağıda yorum olarak bekliyorum.
Aman yönünüz kaçmasın….